شمش

شمش قطعه اي است مستطيلي كه غالباً سطح آن به سبب قالب گيري دستي، خروج راحت از قالب و سهولت جابجايي آن به شكل ذوذنقه است. طول هر قطعه نهايتاً 2 متر است. شمش ها معمولاً در كارگاه هايي كه زياد بزرگ نيستند توليد مي شوند. به عبارت ديگر، شمش، همان قطعه فلزي در ريخته گري است كه شكلي مناسب داشته و براي آهنگري يا نورد كاري مورد استفاده قرار مي گيرد. در واقع مي توان گفت شمش ها محصولات و فرآورده هاي نيم ساخته اي هستند كه طي مراحل و فرآِيندهايي به قطعات مورد نياز تبديل مي شوند.

نام هاي ديگر شمش

در صنايع بزرگ فولاد، معمولا بلوم، بيلت، يا اسلب، شمش قلمداد مي شوند. شمش ها گريدهاي مختلفي را دارا هستند.
بيلت كه همان شمشال است در مقايسه با شمش، طول بيشتري داشته و سطح مقطع آن دايره اي يا مربعي است. شمشال از محصولات مياني نورد فولاد بوده و عرض آن كمتر از 15 سانتي متر است. از آن ها بيشتر براي تهيه ميلگرد، سيم و كلاف استفاده مي كنند. شمشال يا بيلت از شمش بدست مي آيد.
بلوم يا شمشه شباهت زيادي به شمشال دارد. زماني كه عرض بيلت يا شمشال بيشتر از 15 سانتي متر و سطح مقطع آن نيز بزرگ تر از 230 سانتي متر مربع باشد به آن شمشه گفته مي شود. موارد مصرف بلوم در ساخت قوطي، تيرآهن، ريل، پروفيل، لوله هاي مانيسمان و ... مي باشد.

سطح اسلب مستطيلي است و عموما بطور مستقيم از طريق ريخته گري پيوسته و يا بشكل غيرمستقيم از نورد گرم شمش حاصل مي شود.

شمش فولاد

شمش فولاد محصول نهايي فولاد سازي است. اولين فرآورده قابل حمل و نقل كه بعد از استخراج آهن و توليد فولاد خام از عمليات فولاد سازي به دست مي آيد. شمش فولاد به صورت جامد بوده و داراي ابعادي است كه آنرا قابل حمل ساخته و به شكل هاي مختلف براي مصارف گوناگون وارد بازار مي شود. بيشتر از 90 درصد از سنگ آهن استخراج شده در جهان به روش سنتي توليد استفاده مي شود. بعد از كلوخه سازي و پيش پخت، سنگ آهن را همراه با آهك و كك داخل كوره ريخته و آهن خام بدست مي آورند.

پس از آن، آهن خام را به فولاد مذاب تبديل مي كنند. سپس بعد از خارج سازي ناخالصي هايي همچون كربن، فولاد خام بدست مي آيد. در آخر فولاد مذاب در قالب هاي شمش ريخته مي شود. شيوه شمش ريزي در قالب و انجماد فلز مذاب در داخل قالب، تعيين كننده خواص مكانيكي و فيزيكي محصول نهايي است. پس از سرد شدن مذاب، شمش فولاد را به ابعاد مورد نظر كه هر كدام كاربرد متفاوتي دارند، برش مي دهند.

كارخانه هاي شمش سازي در ايران

در ايران، كارخانه هاي توليد كننده شمش زيادي وجود دارد كه عمليات شمش سازي توسط آنها انجام مي شود. از جمله اين كارخانه ها، مي توان به كارخانه فولاد خوزستان و كارخانه فولاد مباركه اشاره كرد. توليد اسلب، انحصاراً در اختيار كارخانه فولاد مباركه و توليد بلوم، متعلق به ذوب آهن مي باشد.
بطور خلاصه مي توان گفت بيش از نيمي از عملكرد توليدات فولاد خام ايران مربوط به توليد اسلب است كه سهم عمده توليد آن مربوط به شركت فولاد مباركه است.

شمش فولادي مهم ترين محصول نيم ساخته در عمليات توليد فرآورده هاي فولادي كشور است و در توليد محصولات نهايي همچون تيرآهن، مفتول، ميلگرد و ... مورد استفاده قرار مي گيرد.

شمش طلا
از ديگر شمش ها، مي توان به شمش طلا اشاره كرد. در دنياي امروزي هنوز هستند كساني كه حاضرند حاصل درآمد ماهانه يا سالانه خود را تبديل به شمش طلا نمايند. وزن شمش ها تابع معيارهاي مشخص بوده و با توجه به كارايي آنها متفاوت است. فردي كه قصد دادن هديه دارد از شمش هاي يك گرمي و كسي كه هدفش سرمايه گذري است  و قصد  دارد پول خود را به طلا تبديل كند، مبادرت به خريد شمش هاي يك كيلويي مي نمايد. در كشور ما، شمش هاي با وزن 12 كيلوگرم تحت نظارت بانك مركزي وارد كشور شده و نيمي از شمش ها به ضرب سكه اختصاص پيدا كرده و بخشي از آن ها در اختيار سازندگان طلا گذاشته مي شود.
خريد و فروش شمشهاي طلا نيز زير نظر اتحاديه صنف طلا صورت مي گيرد و هرگز نبايد فريب قيمت پائين، كارمزد و ماليات اندك فروشندگان را خورد و وسوسه شد.